41 SMS’jes

“Als ik het vertrouwen niet heb, dan hoor ik dat van de kamer en ga ik iets anders doen.”

Een sterk verongelijkte premier stond afgelopen donderdag zich te verantwoorden voor de tweede kamer. Te verantwoorden omdat hij aan realtime archivering deed op zijn Nokia telefoon. Een Nokia telefoon waarvan hij zelf had gezegd dat er maar maximaal 20 berichten op konden worden bewaard. 20 berichten die dus dagelijks door hem werden gearchiveerd, doorgebeld of gewist. Maar het wissen van communicatie door een bewindspersoon is tegen de archiefwet. Een archiefwet die Mark Rutte volgens eigen zeggen niet heeft overtreden dus de kamer maakt een hoop bombarie om niets. Maar dat niets is toch iets…

Ik begrijp heel goed dat u als kiezer waarschijnlijk denkt, waar slaat deze affaire nu weer op. Laat de tweede kamer zich met belangrijkere zaken bezighouden. En dat is hoe de premier en de coalitiepartijen het over hebben willen laten komen.
Maar het gaat hier eigenlijk om iets veel belangrijkers dan de werkelijke sms’jes die wel of niet gewist mochten worden. Het gaat om vertrouwen, transparantie en behoorlijk bestuur. Zonder deze drie zou een politicus zijn biezen moeten pakken. Zonder deze kernwaarden zou het kabinet moeten vallen. Zonder deze drie begrippen heeft geen enkel beleid nog zin

De premier verwees naar de jaren zeventig waarin er door Den Uil, van Acht en Wiegel op de scherpst van de snede over inhoud werd gedebatteerd maar er altijd een onderling respect was voor elkaar. Hij en zijn collega’s van het kabinet voelen dat respect niet meer van de tweede kamer en vindt dat dat moet veranderen. Maar de premier vergeet hierbij even dat er in de jaren zeventig door de kabinetten van Acht vele zaken zijn achter gehouden waardoor uiteindelijk de Wet Openbaar bestuur, WOB, is vormgegeven. Hij heeft het als historicus duidelijk niet in zijn actieve herinnering dat, Van Acht samen met Wiegel, respectloos omging met de verkiezingsoverwinning van Den Uil door achter de PvdA zijn rug om een kabinet te vormen. En hij vergeet even zijn eigen 12 jaar regeren waarin de term De Rutte doctrine als onvermijdelijk feit is vast komen te staan.
Respect moet je verdienen en vertrouwen komt te voet en gaat te paard.

Vroeger was het normaal dat als een minister de tweede kamer verkeerd of onvolledig had geïnformeerd, hij of zij aftrad omdat het vertrouwen was gebroken. Maar niet bij Rutte.
Vroeger was het een doodzonde als een minister betrapt werd op een leugen. Maar niet bij Rutte.
Vroeger werd een motie van wantrouwen door de hele kamer ondersteund als bleek dat een minister de wet had overtreden. Maar niet bij Rutte.
En vroeger traden kabinetten af en verdwenen verantwoordelijke politici uit de politiek als uit rapporten bleek dat burgers ernstig de dupe waren geweest van overheidsbeleid.
Maar ook dat gebeurt niet bij Rutte.

Voor een ieder die nog steeds denkt na dit betoog dat de affaire rondom de sms’jes een hoop ophef is om niets zal ik even de feiten op een rijtje zetten.

De premier zei dat er maar maximaal 20 berichten bewaard konden worden op de Nokia telefoon.Maar in werkelijkheid heeft de telefoon geheugen voor meer dan 1,4 miljoen berichten.
Een leugen of technische onhandigheid van onze premier.
De premier zegt dat hij zich aan de richtlijnen heeft gehouden dus de wet niet heeft overtreden. Terwijl de archiefwet zegt dat van iedere communicatie die gewist wordt een proces verbaal op gesteld moet worden. Dit is niet gebeurt waardoor niet meer is te controleren of het wissen volgens de richtlijnen is gebeurt.
Een leugen, of onwetendheid van onze premier.
De premier zei dat hij de Nokia telefoon gebruikte voor sms’jes en niet zijn iPhone omdat hij te dikke vingers heeft. Maar afgelopen zomer vertelde hij in het programma Linda met Linda de Mol dat hij juist de iPhone had voor bericht verkeer en de Nokia voor telefoongesprekken.
Een leugen of een probleem met de actieve herinnering van onze premier.
Na het 1 april debat van vorig jaar heeft Mark Rutte transparantie en een nieuwe bestuurscultuur belooft. Maar was dat een leugen of is onze premier dusdanig incompetent dat hij deze belofte niet na kan komen.

Volgens de premier moeten we hem vertrouwen en geen patroon zien achter ieder incident. Maar na volledig zwartgelakte documenten, achterhouden van informatie, vernietiging van communicatie en vele uitgekomen leugens is het wel heel ongeloofwaardig dat er geen sprake is van een Rutte Doctrine.  De overtuiging dat Rutte het beste met ons voor heeft en niets achterhoud moet zelfs voor de meest Die Hard VVD’er moeilijk vol te houden zijn.
En wie nu nog niet overtuigd is zeg ik: 41 sms’jes.
Mark Rutte heeft in het afgelopen half jaar, vol in de laatste lockdown van de coronacrisis en het beginnen van de oorlog in Oekraïne, maar 41 sms’jes gearchiveerd. En dat is geen leugen….

Onze premier worstelt al jaren met zijn geloofwaardigheid maar lijkt hem nu dan toch echt kwijt te zijn. Toch staat hij hier niet alleen in, in het kabinet. Want een ieder die nog vertrouwen heeft in het snelle handelen van Hugo de Jonge of het nieuwe leiderschap van Sigrid Kaag, gelooft in een leugen… of is dat nu juist de nieuwe bestuurscultuur?

Bastiaan Toorenent